Toekomst?
Dit is de titel van het boek dat ik met kerst heb gekregen. In dit boek, in het Nederlands ‘Het ministerie voor de toekomst’, beschrijft Kim Stanley Robinson een schokkende, akelige, maar helaas wellicht realistische toekomst, waarin steeds meer mensen (volken) slachtoffer worden van klimaatverandering, zeespiegelstijging, etc. Om dat te keren heeft de wereld behoefte aan oplossingen die verdergaan dan de bestaande, die vragen om innovatie en omdenken. Daarvoor zijn drie typen mensen nodig: verbeelders, begrijpers en doeners.
Precies die drie ‘functies’ hebben organisaties ook nodig.
Verbeelders zijn de visionairen, die is staat zijn een helder toekomstbeeld te schetsen en dat door te geven.
Begrijpers zijn degenen die weten hoe het zit, wat er kan, wat er moet, wat werkt en wat niet. Zij kennen de organisatie, de ontwikkelingen, hebben de kengetallen paraat en zijn scherp op grenzen en mogelijkheden. Zij zijn in staat de visie te vertalen naar plannen. Wat er moet gebeuren gelet op de mogelijkheden.
De doeners zijn degenen die de plannen moeten uitvoeren. Dat zijn de werkers, degenen die de handen uit de mouwen steken en aan de slag gaan en dat ook willen.
Deze drie functies moeten nauw met elkaar samenwerken. Doen zonder begrijpen leidt tot onbruikbare of ineffectieve resultaten.
Begrijpen zonder doen levert mooie plannen op, waar vervolgens niets van terecht komt. De uitvoering blijft achter en er gebeurt niets. Ik kom dit laatste vaak tegen in overleggen. Alle deelnemers zijn het eens over dat het besproken punt belangrijk is en zeker aandacht vraagt. Na die constatering (begrijpen) gebeurt er echter niets en gaat men over op het volgende agendapunt. Men vergeet de afspraak te maken wie wat wanneer doet.
Zonder goede beelden wordt het lastig om te begrijpen wat er speelt, laat staan te weten wat je moet doen. Dat leidt tot onbestuurbaarheid, willekeur en chaos. Een goed beeld geeft houvast, een referentiekader waaraan je kunt toetsen of je nog goed bezig bent, of je het nog volledig begrijpt.
Alleen maar verbeelden, zonder begrijpen is luchtfietserij: mooie plaatjes waar niemand iets mee kan, die te ver van de realiteit af staan.
Nieuw perspectief
Wij zien als externen adviseurs dit soort situaties vaak bij bedrijven gebeuren. Het is best moeilijk om deze drie functies goed te organiseren en in stand te houden. Wij ‘begrijpen’ dat. Om hier effectief wat aan te (laten) ‘doen’ helpt het dat wij de organisatie helpen een ‘beeld’ te vormen van wat er mogelijk is. Zodra de organisatie begint te begrijpen wat er werkelijk speelt, verdwijnt de ‘blinde vlek’, wordt het gehele plaatje helder. Dan is er richting mogelijk, kunnen er plannen gemaakt worden en kun je het juiste ‘doen’. Dan gaat het effect sorteren. Wij doen dit al een tijd onder het motto: ‘Samen van goed naar beter!’ Samen met de organisatie willen we begrijpen wat er speelt, vormen we een aantrekkelijk beeld van de gewenste toekomst en schrijven we een plan van aanpak om in actie te komen. Dit geeft een nieuw, inspirerend perspectief. Zodra de organisatie dit begrijpt en deze functies goed heeft belegd, blijft dit autonoom goed gaan. Dan lukt het de organisatie zelf en kunnen wij weg.
Ook eens nieuw licht op de zaak werpen? Ik kom graag een keer op de koffie. (Jan Boekestijn, 06 4426 4418)