Verzuim door misfits
Een gesprek over een aanpak om ziekteverzuim structureel terug te dringen heeft mij aan het denken gezet. Ten eerste vind ik de term ziekteverzuim onhandig. Wat je aandacht geeft groeit namelijk! Dus als je ziekte en verzuim aandacht geeft…. Het is beter om te spreken over gezondheid of beter fitheid. Fitte mensen kunnen een stootje hebben, die hebben enige reserve en vallen bij de eerste de beste tegenslag niet om. Bovendien voelen ze zich beter en gelukkiger. Met andere woorden: het is beter te spreken over ‘fitheidsbevordering’. Door dat te doen wat tot structurele gezondheid leidt.
Vrij snel daarna kwam de associatie met het Engelse ‘fit’; ‘passend’. Veel mensen worden ziek doordat er een ‘misfit’ bestaat op wat de functie vraagt en de beschikbare competenties van de betreffende medewerker. Door deze onbalans moeten ze voortdurend op hun tenen lopen. De boog staat altijd gespannen en je hebt vrijwel nooit het gevoel dat het goed genoeg is. Ik kom dit veel tegen als een oorzaak voor gebrek aan zelfvertrouwen, wat kan uitmonden in een teruggetrokken houding. Het ontbreekt dan vaak aan voldoening, van ‘betekenis hebben’, er toe doen.
De tegenhanger is ook ongewenst. Wanneer mensen te zeer onder hun niveau werken, kan er snel verveeldheid ontstaan. Door onvoldoende uitdaging gaat de lol er ook van af, waardoor mensen afstompen. Hiermee gaat talent en dus kwaliteit verloren!
Wanneer er sprake is van een langdurige misfit, leidt dat tot onmiskenbaar tot uitval. De ‘tenenloper’ put zich zelf uit. Werken wordt dan ‘zwoegen’, waardoor uiteindelijk burn-out op de loer ligt. De ‘verveelde’ krijgt misschien last van ‘bore-out’. Beide zijn psychische aandoeningen met een fysiek gevolg. Het lichaam protesteert zodanig dat doorwerken niet meer kan: uitval.
Organisatorische misfits
Naast persoonlijke misfits kunnen er ook organisatorische misfits bestaan. Afdelingen die niet goed op elkaar zijn afgestemd, procedures die efficiëntie eerder hinderen dan vergemakkelijken, computersystemen die niet geschikt blijken voor de processen. Teams waarin de samenstelling, de mix aan kwaliteiten niet versterkend, maar juist ondermijnend werkt aan effectieve samenwerking. Maar ook hele organisaties die niet in staat zijn de juiste markt te vinden of te houden. We kennen allemaal het voorbeeld van Kodak die te laat was met de digitalisering van fototoestellen. Op dit moment hebben drukkerijen te maken met de groeiende markt van e-readers die aandeel wegsnoept. Wanneer niet op tijd de bakens worden verzet ontstaat een misfit met hoge kosten tot gevolg. Soms leidt dat zelfs tot faillissement.
Tijdelijke hype of structureel inzetten?
Afgelopen jaren is gezondheid en gezond leven een hype geworden. Overal zie je aandacht voor bewegen, gezond eten, fitheidsprogramma’s, etc. Ik ben het helemaal eens met deze aandacht. Het is goed dat we ons bewust zijn van wat ons helpt om gezond en fit oud te worden. Al moet het ook weer niet doorslaan. Maar zoveel aandacht als we er voor in het privé leven hebben, zo weinig aandacht lijkt het te krijgen in ons werkzame deel van de week.
Het wordt tijd voor een verschuiving. In de eerste plaats vind ik dat binnen het werk net zo goed aandacht geschonken moet worden aan fitheid, zowel door gezond eten, voldoende beweging, afwisseling en betekenisvol werk. Maar ook door een goede check op de ‘fit’ tussen de functie-eisen en de beschikbare (of ontwikkelbare) competenties. Een functionele misfit is een sluipmoordenaar die uiteindelijke tot een hoge financiële en menselijke kostenpost leidt.
In de tweede plaats zou iedere organisatie eens kritisch naar zich zelf moeten kijken om te ontdekken waar organisatorische misfits bestaan of dreigen. Het wegwerken van deze verschillen in wat nodig en wat aanwezig is, zal helpen kosten aanzienlijk te reduceren.
Het derde punt is de combinatie van deze twee. Veel organisatorische mi
sfits ontstaan doordat er persoonlijke misfits bestaan op bepalende functies. Ik zie het wanneer een manager moeite heeft een conflict binnen zijn team op te lossen en het maar laat lopen. Of wanneer een kwaliteitscontroleur zijn meldingen niet doet, omdat ‘er toch niets mee wordt gedaan’. Gevolg is dat mensen gaan klagen. Klagen is een belangrijk signaal van het bestaan van misfits. Je zou er blij van moeten worden, want een klacht serieus nemen is de eerste stap op weg naar het bereiken van een betere fit.
Fitheid is te meten
Wanneer een individu begint met het verbeteren van zijn of haar fitheid begint dat meestal met een test, een fitheidstest. Op enkele cruciale kenmerken komen getallen die iets zeggen over de fitheid van de betreffende persoon. Na het doorlopen van een programma van bewegen en soms specifieke voeding volgt een tweede meting, die duidelijk moet maken dat er vorderingen zijn gemaakt. Meestal zijn die opzienbarend!
Ik pleit voor een fitheidstest van organisaties. Waar zitten de organisatorische slappe spieren, vetrollen en gebrek aan conditie?
Zitten medewerkers goed in hun vel? Passen hun competenties bij de functies? Zijn teams evenwichtig opgebouwd? Zijn de managers bekwaam genoeg voor de huidige en toekomstige organisatorische vraagstukken? Werkt de organisatie efficiënt? Hoe is de afstemming met de markt? Etc.
Voor altijd fit en vitaal?
Zo’n persoonlijke fitheidstest is confronterend, maar daarmee o zo motiverend om gericht aan de slag te gaan. Zoals het voor mensen werkt, werkt het ook voor organisaties. Het doorlopen van zo’n programma maakt je fit, vitaal, flexibel en wendbaar, geeft zelfvertrouwen en een gezonde uitstraling, zorgt voor een goed immuunsysteem. Om een organisatie fit te krijgen en te houden zullen de mensen in die organisatie fit moeten zijn!
Durft jij in de organisatorische spiegel te kijken? Ben je in staat een fitheidsprogramma vol te houden? Ook in jouw organisatie zijn waarschijnlijk opzienbarende verbeteringen mogelijk. Zullen we samen die bril eens opzetten en het hier eens over hebben tijdens een kop koffie?
Jan Boekestijn
20 april 2017