Ieder jaar met Pasen is het weer zover in het oosten van het land: het ontsteken van de paasbaokes. Dit zijn grote bergen (snoei)hout die in de fik worden gestoken. Voor veel bouwers een belangrijk moment om naar toe te werken. Soms speelt het competitie element een rol bij het streven naar de hoogste baoke.
Helaas zijn dit jaar veel van deze paasvuren afgelast vanwege de droogte en dus het brandgevaar. Het verbieden van deze vuren is een grote teleurstelling voor de bouwers, ook al begrijpen ze de reden.
Motivatie
Ik vind het interessant om te zien wat dit doet met de bouwers. Van meet af aan zijn ze zeer gedreven. Ze steken er uren tijd in om zo veel mogelijk hout te verzamelen, het geheel logistiek goed te laten verlopen, in het aanvoeren en tot grote hoogte stapelen. Het vraagt enig vakmanschap om de bult zo te construeren dat het veilig blijft om hoog door te kunnen stapelen! Avonden en weekenden worden eraan gespendeerd. Iedereen is uiterst betrokken en steekt veel energie in het bereiken van dat ultieme doel: een indrukwekkende stapel en een groot vuur! Het hoogtepunt van al het werk. Dé reden waarom iedereen zich uit de naad loopt, alle vrije tijd opoffert, er met volledige inzet tegenaan gaat. En dat allemaal vrijwillig! 
Eén weliswaar terecht besluit van de gemeente trekt daar pardoes een streep door. Het ultieme doel valt weg, de bedoeling van de gehele organisatie is verdwenen. Gevolg: de energie zakt direct in, mensen zijn minder, of niet meer gemotiveerd. De inspanningen gaan niet meer ‘vanzelf’, het wordt ‘moeten’. En dit voelt voor sommigen vooral als ‘werken’. Dit kost energie in plaats van dat het energie geeft. Natuurlijk, zaken worden netjes afgerond en geregeld. Misschien komt het toch nog goed op een later moment, maar het ‘vuur’ is eruit. De belangstelling verdwenen en de aandacht gaat weer uit naar andere zaken.
Doelen
Dit leert veel over hoe ‘doelen’ werken. Een duidelijk helder doel, door ieder hetzelfde begrepen, waar iedereen zich aan heeft gecommitteerd is cruciaal. Iedereen wil hetzelfde! Alleen dat al brengt gerichte beweging tot stand. Natuurlijk loopt het werk dan nog niet vanzelf gesmeerd (effectief en efficiënt), maar het samen naar één doel toewerken is een cruciale randvoorwaarde. In het geval van de paasbaoke is dit doel zo ‘aantrekkelijk’ dat het veel mensen in maximale beweging zet. Ze hebben vrijwel geen aansporing nodig.
Vertalen we dit naar organisaties, bedrijven, of zakelijke doelen, dan is het niet altijd zo vanzelfsprekend dat mensen er ‘vol voor gaan’. Het begin van het antwoord om de motivatie te bevorderen ligt dan vrijwel altijd bij het formuleren of aanscherpen van het doel. Waarom doen we wat we doen? Wat levert het ons op? De antwoorden op deze vragen helpen beelden te creëren die letterlijk perspectief vormen voor anderen. Beelden die zo aantrekkelijk zijn dat ze werkelijk gaan aantrekken, als een magneet.
Verbeelden
Dit aanscherpen van doelen gaat volgens mij veel verder dan SMART formuleren. Het gaat hier echt om het beeld, het visualiseren van het eindpunt. Covey noemde het als één van de 7 eigenschappen van effectief leiderschap: ‘begin met het einde voor ogen’. Hoe ziet het eruit als je er bent? Wat zie, hoor, voel, proef en ruik je dan? Degene die in staat is doelen letterlijk te verbeelden, in beeldtaal om te zetten, in plaatjes uit te drukken, die krijgt mensen met zich mee. Die zet anderen in beweging. Dat spreekt tot de verbeelding. Veel paasbaokes zijn afgelast. Laat ter compensatie de passie spreken om daarmee het vuur in anderen te ontsteken of aan te wakkeren.
Hoe je dat doet? Jan Boekestijn (06 44264418) geeft je graag een inkijkje.