Aanwezig?
Over heel erg ‘aanwezige’ mensen vormen anderen zich snel en gemakkelijk een vaak negatieve mening. Denk aan mensen in de politiek die soms een nogal stellig standpunt innemen. Dat zegt overigens niets over het feit dat deze soms ‘over-aanwezige’ mensen ook wel eens gelijk kunnen hebben.
Van mensen die nauwelijks aanwezig zijn hebben we vaak ook snel een mening. Iets in de strekking van: ‘ik weet niet wat ik aan hem of haar heb’. ‘Ik weet niet wat hij of zij denkt’.
Terwijl die persoon wel degelijk (en dieper) denkt en zo goed als zeker ook een mening heeft.
Wat is nu wijsheid? Moet aanwezigheid dominant, subtiel of passief zijn. Kan aanwezigheid alleen fysiek of ook op de achtergrond nuttig zijn?
Onderstaand werk ik deze aspecten op basis van onze ervaringen uit.
Dominante aanwezigheid
Als je de enige bent die weet hoe alles werkt en je collega’s om je heen of de mensen in je team niet, dan is het nuttig om je standpunten op dominante wijze te uiten en je dominant op te stellen. De keerzijde van deze handelwijze is dat mensen om hen heen juist passiever worden. Dat roept dan weer nog dominanter gedrag op, etc.
Bij alle voorbeelden van dominant gedrag zie ik een omgeving met mensen waarmee ik ‘te doen’ heb. Ze komen niet goed tot hun recht en stellen zich, onnodig, ondergeschikt op. Dominante mensen zouden zich moeten realiseren dat zij vooral zelf de veroorzaker zijn van de passiviteit van de mensen om hen heen. Met hem ik ook te doen.
(Roos van Leary: sturend gedrag van de een leidt tot passief gedrag bij de ander.)
Subtiele aanwezigheid
In dit geval is iemand aanwezig, zonder zelf op de voorgrond te staan, of soms zelfs zonder een actieve rol te spelen. Hun aanwezigheid wordt alleen gevoeld of ervaren als dat nodig of vereist is. Zij durven dan hun, inhoudelijke, kijk op de zaak te geven, zonder relationele bedoeling. Deze vorm zou je ook functioneel dominant kunnen noemen.
In projecten merken wij vaak dat de subtiele aanwezigheid van een sterk en objectief persoon het grote verschil kan maken. Alleen de aanwezigheid van die persoon is vaak al genoeg om de zaak in beweging te krijgen en te houden.
Passieve aanwezigheid
Eigenlijk is dat een contradictie in terminus: ben je eigenlijk wel aanwezig als je een passieve houding aan de dag legt? Fysiek ben je er feitelijk wel, maar anderen merken daar niet veel van. Jammer, want passieve mensen denken vaak dieper door over vraagstukken en hebben dus een goed doordachte en relevante mening.
Fysieke aanwezigheid
In deze tijden waarin hybride werken (deels thuis, deels op het werk) meer en meer gebruikelijk is, zien we dat ook de fysieke aanwezigheid soms node gemist wordt. Voor het uitwerken van dingen is fysieke aanwezigheid niet nodig en kan op afstand werken heel effectief zijn. Maar voor het tot stand brengen van iets nieuws of het oplossen van een lastig probleem is intensieve interactie nodig. In de communicatie is het aandeel van non-verbale communicatie zo groot en van zoveel invloed dat opbrengsten en besluiten een veel hogere kwaliteit hebben. Fysieke aanwezigheid is dan essentieel.
Wat is wijsheid?
In verschillenden situaties zijn verschillende vormen van aanwezigheid vereist. Het zal u niet verbazen dat wij van Symion, die uitgaan van samenwerken tussen mensen die doen waar ze goed in zijn, vooral hechten aan subtiele aanwezigheid.
Toch kan het soms noodzakelijk zijn om je punt te maken en dus om even een dominante houding aan te nemen, om daarna weer snel subtiel mee te doen.
Zelfs kan een passieve houding even goed werken door de ander even het woord te gunnen. Wij zijn wars van een ronduit dominante aanwezigheid. We hebben te vaak ervaren dat die niet constructief werkt.
Communiceren is een kunst.
Juist omdat het zo vaak fout gaat. In transities die Symion bij bedrijven of organisaties begeleidt, is het verbeteren van de communicatie altijd een rode draad. Dit naast een synergetische relatie, tussen Symion en uw bedrijf of organisatie. De mate waarin mensen in een bedrijf of organisatie ervoor kiezen aanwezig te zijn, verraadt veel van het onderliggende ongemak van de betrokkenen.
Bij onze transities die wij bij bedrijven en organisaties begeleiden, zijn we gefocust op de effecten van helpend en belemmerend gedrag. Zelf zijn we dan functioneel op meerdere manieren in uw bedrijf of organisatie aanwezig, maar vooral subtiel. U hebt namelijk altijd de hoofdrol en wij een bijrol, die soms even heel erg nodig kan zijn. Soms een beetje dominant, maar meestal niet!
Als u hierover meer wilt weten hoor ik dat graag van u.
Alex Janssen, Sparring partner