Wandelen
In onze vakantie wandelen mijn vrouw en ik veel. We zijn bezig een lange afstand pad (Roots natuurpad voor de liefhebber) te lopen, een route dwars door de natuur van Nederland van in totaal 432 km. Wij wandelen hier met een duidelijk doel. Elke dag een etappe van A naar B. B is het doel en de weg ernaartoe staat beschreven. Wanneer je wandelt met een doel kun je van je route afraken, waardoor je je doel niet haalt. Dat maken wij mee wanneer de aanwijzingen niet meer overeenstemmen met de feitelijke wereld, omdat die intussen is veranderd. Met een duidelijke kaart (en telefoon met GPS) lukt het dan altijd weer de route te vinden. Iedere etappe heeft een start en eindpunt (A en B). Bij elkaar opgeteld leiden alle etappes tot het voltooien van de gehele route, het uiteindelijke doel.
Wanneer je niet weet waar je heen moet, kun je geen route uitzetten. Wanneer je het eindpunt wel weet, maar je hebt niet de goede kaart, dan lukt het ook niet om je doel te bereiken. Beide zaken hebben wij op orde, waardoor we altijd op de juiste bestemming aankomen. Het daarna gevonden terras biedt dan een zeer prettige beloning voor de inspanning die we hebben verricht.
Dwalen
Je kunt ook wandelen zonder doel. Je begint en ziet wel waar je heen gaat. Zonder doel loop je altijd goed. Je kunt niet verdwalen, of de weg kwijtraken. Dus niet ‘verdwalen’ maar wel ‘dwalen’ wat vaak de reden is om op zo’n manier te wandelen. Je kunt geheel willekeurig dwalen, maar sommigen doen dit door bijvoorbeeld een regel te hanteren: iedere tweede weg rechts, daarna de derde links en dat blijven herhalen. Zo’n manier van wandelen heeft ook z’n charmes, het is altijd weer een verrassing waar je uitkomt. Je komt op onverwachte plekken, die je anders zou missen. De tegenhanger hiervan is echter dat je ook op plekken komt die minder aantrekkelijk zijn, saai, desolaat, of gevaarlijk. Maar goed, ‘that’s all in the game’. Bovendien kun je dit principe niet eeuwig doorvoeren. Een keer zul je weer terug moeten. Precies op dat moment, of daarmee ontstaat er weer een doel, een bestemming.
Om een/de goede route te vinden is het noodzakelijk dat je twee punten zeker weet: A en B. B is het doel dat meestal wel bekend is, of snel gevonden kan worden. Als je niet weet wat/waar A is kun je echter geen route uitstippelen. Dan ben je echt verdwaald. Oplossing in ons dichtbevolkte Nederland: doorlopen tot je iets bekends tegenkomt. In sommige buitenlanden is dit gevaarlijk en soms contraproductief. Dan zijn grootscheepse zoekacties nodig als het al niet te laat is….
Verdwaalde organisaties
Nu ik weer terug ben en organisaties ondersteun in het bevorderen van efficiëntie en effectiviteit, zie ik duidelijke parallellen. Organisatie hebben vaak een visie, of missie: de stip op de horizon voor de langere termijn. ‘Daar willen we naar toe, dat is de bestemming’ De ‘B’.
Met de wetenschap van waar we nu zijn zou het moeten lukken een juiste koers te vinden om bij die ‘stip’ te komen. Helaas zijn veel organisaties zich niet bewust van waar ze zich nu precies bevinden. Van wat er op dit moment allemaal speelt wat van invloed is op de te volgen route. Eigenlijk weten ze niet goed waar ze nu zijn, de ‘A’ is onbekend. Om toch voortvarend aan de slag te gaan volgen ze toch een route. Ze beginnen met trainingen, of workshop, motiverende bijeenkomsten, zeepkisten speeches, etc. Er wordt een actieplan gemaakt, projectstructuur ingesteld, noem maar op.
Helaas verloopt het bewandelen van deze vastgestelde route niet optimaal, omdat ze niet goed aansluiten bij het juiste startpunt. Dan hebben de interventies (trainingen en alle andere acties) niet het beoogde effect. Soms zelfs het tegengestelde. ‘Dit hebben we al zo vaak geprobeerd, het waait wel weer over’. Scepsis groeit tot cynisme aan toe. Als organisatie begin je dan te verdwalen. Je weet nog wel waar je naar toe wilt, maar je raakt het besef over waar je bent steeds meer kwijt.
Het is dan ook altijd wijs te onderzoeken waar je nu bent, welke routes eerder zijn bewandeld en welke wel en niet werken. Wanneer je dit weet en je weet je bestemming, dan kan er een realistische route gevonden worden die je letterlijk verder helpt.
Mijn waarneming is dat veel uitvoerende medewerkers goed weten waar ze nu ‘zijn’. Dat naar hen luisteren goed helpt om begrip te krijgen over het werkelijke startpunt en welke route daar het beste bij past. Het management zit op een ‘hoger’ niveau, waardoor zij beter zien waar het heen moet. Beide bronnen van informatie zijn nodig om de juiste koers te vinden.
Het ontbreken aan duidelijkheid over de bestemming, door wisselingen, of door verschillende interpretaties die men aan dit doel geeft, staat gelijk aan het hebben van geen doel. Voeg daarbij onbekendheid over het startpunt, dan ga je als organisatie dwalen. Ieder op zijn eigen wijze. Gevolg is dat men elkaar kwijtraakt en frustraties en ergernissen oplopen.
Positiebepaling
Zoals ik tijdens mijn wandelingen met mijn GPS precies kan bepalen waar ik ben en dus weer de juiste route kan vinden, zo wil ik organisatie ook helpen te bepalen waar ze zijn en welke route effectief is. Ik kom er graag eens over praten met een kop koffie.