Wellicht kent u het vaak gebruikte voorbeeld:
Een houthakker staat een boom om te hakken. Dát is zijn taak en daartoe is hij gespecialiseerd, gecertificeerd en gemotiveerd. In het zweet des aanschijns doet hij zijn werk, maar het vordert traag. Een ervaren deskundige ziet hem aan het werk met het bedroevende resultaat. “Ik zie jouw inspanning en het resultaat. Dat zou beter zijn wanneer je meer aandacht voor de bijl zou hebben, deze is immers bot. Laat mij jouw bijl scherpen en je kunt met minder inzet méér bereiken.”
De houthakker kijkt verstoord om en zegt: “Dáár heb ik nu geen tijd voor. Het hele bos moet immers nog worden omgehakt!”
De houthakker gaat door met wat hij geleerd heeft: bomen kappen. Hij is niet ontvankelijk voor de expertise die hem helpt zijn resultaat op een meer efficiënte wijze te bereiken. Doorgaan op deze wijze blijft energieverlies opleveren en het resultaat wordt steeds minder.
Problemen los je niet op met de wijze waarop ze ontstaan zijn
Zorgorganisaties zijn te vergelijken met het woud waarin gekapt dient te worden. De bijl met de instrumenten waarmee dit effectief en efficiënt dient te gebeuren. Wanneer deze instrumenten echter niet bijgeslepen zijn of niet geheel vervangen worden, probeert men de operatie op te lossen op de wijze waarop men het systeem al decennia lang beheert.
Hierover zegt Einstein: ‘Problemen los je niet op met de wijze waarop ze ontstaan zijn.’ De botte bijl dus blijven hanteren, brokken veroorzaken i.p.v. ‘messscherp’ en vernieuwend beleid creëren en vooral blijven klagen dat het zo zwaar is.
De botte bijl blijft huishouden in de zorg
Ontslagen vallen in diverse zorgsectoren. De oorzaak wordt op dit moment snel bij de landelijke en lokale overheden gelegd. De WMO wordt als argument opgevoerd. De botte bijl hakt door en veroorzaakt rondvliegend puin. Willen zorgorganisaties de toekomst overleven, dan zullen ze hun tools -hun middelen en instrumenten- dienen te slijpen of grotendeels te vernieuwen.
Zorg is te duur, de systemen te zwaar opgetuigd, het ziekteverzuim te hoog etc. En het bizarre is wel dat we dit ‘bos’ al jaren geleden hebben zien groeien tot een ondoordringbaar woud, terwijl er maar heel weinig organisaties waren die direct zijn begonnen met het aanpassen van de tools om dit aan te kunnen.
Zorgorganisaties zullen moeten evolueren
Wil de zorg overleven, zal ze moeten evolueren. Daarbij overleeft dát systeem dat zich tijdig en snel aanpast aan de omgevingscondities. In de biologie ook wel biotoop genoemd. (Charles Darwin). De schuld blijven leggen bij die veranderende condities, houdt het probleem in stand.
Waar zijn de houthakkers die de juiste expertise inkopen om het oude bos te kappen en het nieuwe veranderde zorgsysteem effectief kunnen planten?
Jos Artz, partner van Symion