Ik weet nog dat ik als kind iedere week zakgeld kreeg. Het was niet veel, maar door een tijdje sparen kon ik er na zo’n tien weken een mooie, leren voetbal van kopen. Ik weet nog dat ik moeite had met die beslissing. Als ik die voetbal kocht, was ik mijn geld kwijt. Als ik hem niet kocht had ik nog steeds geld en kon ik doorsparen voor iets groters of duurders. Maar ja, dan kon ik niet voetballen.
Tientallen jaren later heb ik talloze beslissingen genomen over ‘besteden’ of ‘sparen’. Steeds weer gold in dergelijke situaties dat de waarde van hetgeen ik kocht belangrijker was dan de waarde van het geld zelf. In het voetbal voorbeeld: met euro’s kun je niet voetballen, met een bal wel. Met geld kun je niet fietsen, in geld kun je niet wonen, geld kun je niet aantrekken als het koud is, enz.
De moeilijkheid bij deze keuzes is altijd dat je afwegingen moet maken. Koop ik het nu, of doe ik het later? Schaf ik dit aan of liever iets anders? Heb ik het echt wel nodig?
Geld kun je maar één keer uitgeven waarbij meerdere keuzes strijden om voorrang. Die strijd wordt dan meestal beslist door de uitkomst van een rationele, verstandige berekening, van plussen en minnen van alle opties die dan voorhanden liggen. Soms echter ook door emotionele, opportunistische motieven…..
Vaak overtreft het aantal wensen de waarde van het beschikbare geld. De hoeveelheid geld is vrijwel altijd de beperkende factor, het is meestal schaars en dus eindig. Het is dus zaak goed na te denken over waaraan je het besteedt, of waarin je het investeert. Dat geldt voor privé beslissingen, maar dat geldt voor bedrijven net zo. Investeren we in een nieuwe vrachtwagen, breiden we het magazijn uit, schaffen we een robot aan, of toch liever een nieuw automatiseringspakket voor de administratie?
Moeten we dan eerst gaan sparen, zodat we dit cash kunnen aanschaffen, of kunnen we beter financieren (lenen), zodat we direct kunnen profiteren van de investering?
We kennen allemaal wel het oude VOC gezegde: ‘Den cost gaet voor den baet uyt’. Ofwel, je zult eerst moeten investeren, voordat je daar voordeel (winst) uit kunt halen. Bij het nemen van investeringsbeslissingen gaat het dan ook altijd om de verwachtingen van de winst, ‘den baet’, die bepalen of het de investering waard is. Dat vraagt het vermogen de toekomst te kunnen ‘lezen’. Dat is soms koffiedik kijken, omdat er nu eenmaal onvoorspelbare dingen kunnen gebeuren waardoor de winst tegenvalt. Soms interpreteren we de toekomstige verwachtingen verkeerd door (partiële) blindheid, of wensdenken van de beslisser die daardoor minder ontvankelijk is voor informatie die tegen zijn wensen in gaat.
Zeker voor grote investeringen is het belangrijk zorgvuldig onderzoek te doen met meerdere disciplines, zodat een zo goed mogelijk besluit volgt. Dat mag natuurlijk niet te lang duren, omdat dan misschien de kans weer voorbij is. Goede ondernemers zien kansen en weten hun afwegingen snel te maken, al of niet na ruggespraak met kritische, deskundige vertrouwelingen. Je kunt immers in je eentje vrijwel nooit alle aspecten overzien. Een collectief genomen besluit is vaak stukken beter dan een individueel genomen besluit.
De consultants van Symion kunnen helpen bij deze besluitvorming.
Nog even terug naar de voetbal. Ook hier ging de cost voor den baet uyt. Ik moest immers weken wachten, totdat ik voldoende had gespaard voor die bal. Ik had ook een voorschot op mijn zakgeld kunnen regelen (lenen) en de bal direct kunnen kopen. De rente zou tot een langere periode van afbetalen hebben geleid, maar intussen had ik wel kunnen voetballen. Had ik dat maar eerder geweten!
Jan Boekestijn (06 44264418)