‘Begeleiden van statushouders tot succesvolle werknemers’ Hoe doen we dat, wat is er voor nodig? Deze vraag houdt menig werkgever en medewerker bezig. ‘De statushouder leek een goede intentie te hebben en ook wij als bedrijf en de collega die hem begeleidde is met de beste bedoelingen aan de slag gegaan. Toch is het een moeizaam proces’. Het zijn dit soort opmerkingen die ik regelmatig hoor.
Praktisch begeleidingsprogramma
Aanleiding om een praktisch begeleidingsprogramma te ontwikkelen dat handvatten, inzichten en tips geeft voor het begeleiden van statushouders op de werkvloer. Het programma helpt de medewerker zich meer bewust te zijn van de verschillen die er zijn tussen culturen. Een praktisch begeleidingsprogramma van een half jaar dat bijdraagt aan wederzijds begrip, het leren van elkaar. Een maatwerkprogramma met aandacht voor werkervaring, het leren van de taal en sociale aspecten.
Vaak gaan we er aan voorbij dat iedereen verschillend denkt, voelt en handelt. Ons gedrag, ons doen en laten wordt voor een belangrijk deel beïnvloed door waar onze wieg heeft gestaan. Wanneer iemand in een ander werelddeel opgegroeid is, is het verschil met ons in doen en laten, manier van denken, alleen maar groter.
Het programma maakt de begeleider (en het team) bewust van de persoonlijke kennis en overtuiging t.a.v. mensen die anders denken. Om daarmee begrip en inlevingsvermogen te krijgen voor de nieuwe collega. Integratie, ook op de werkvloer, vraagt om een beweging van twee kanten. Lees ook mijn blog: Integratie op de werkvloer vraagt om beweging van twee kanten.
Boodschap van de SER
In dit programma zijn een aantal van aanbevelingen uit het SER-rapport van mei 2018, verwerkt. Mevrouw Hamer, voorzitter van de SER, zegt in het rapport: ‘Snelle successen liggen niet voor de hand. Alleen door middel van op maat gesneden ondersteuning en langdurige begeleiding kan voorkomen worden dat grote groepen statushouders de aansluiting met de arbeidsmarkt mislopen’. Ze pleit voor een integrale aanpak waarin taal, werkervaring en sociale aspecten samenkomen en leiden tot meer integratie en participatie. Lees hierover ook de white paper van statushouder naar succesvolle werknemer.
Onderwijs principe
Het programma sluit aan bij de kennis en ervaring van de begeleider. Zoals ieder goed onderwijssysteem aansluit bij de kennis van de leerling om van daaruit door te groeien. Er is ook nadrukkelijk aandacht voor het niveau van kennis en het begrippenkader van de statushouder. Dit betekent dat er niet alleen aandacht is voor hoe in Nederland zaken worden georganiseerd en uitgevoerd. Er is ook aandacht voor de situatie in het land van herkomst van de statushouders. Het verbinden van deze twee inzichten leidt tot daadwerkelijk leren van elkaar, waarmee het begrip voor elkaar toeneemt. Het begeleidingsprogramma is er op gericht dat zowel de begeleider als de statushouder ontwikkelingen doormaken.
Dit draagt bij aan burgerschap. Burgerschap is de manier waarop mensen deel uitmaken van de maatschappij. Een vak dat sinds 2006 deel uit maakt van de lessen in het basis- en voortgezet onderwijs. In Nederland is respect voor elkaar, voor de democratie en de rechtstaat en voor de vrijheden die iedereen heeft, heel belangrijk. Deze gemeenschappelijke waarden zijn van belang om met allerlei verschillende mensen vreedzaam te kunnen samenleven. Ook in het bedrijfsleven, op de werkvloer werken we goed samen op basis van gemeenschappelijke, gedeelde waarden.
Het is belangrijk voor begeleiders dat zij aansluiten bij de kennis en ervaring van de statushouder. Niet alleen qua kennis, maar ook qua beeldvorming en verwachting van het inhoudelijke werk. Maar al te vaak wordt alleen vanuit het werkgevers perspectief gekeken en niet vanuit het perspectief van de migrant. Voor die persoon is de nieuwe situatie immers moeilijk in te schatten. Het ontbreekt bijvoorbeeld aan vergelijkingsmogelijkheden. De kans is groot dat het inhoudelijke werk anders is dan wat men kent uit het land van herkomst. Er wordt met andere grondstoffen gewerkt en de kwaliteitsnormen zijn anders, omdat de natuurinvloeden anders zijn. Referentiekaders komen niet overeen of ontbreken. Te weinig aandacht hiervoor, kan voor alle betrokkenen tot een teleurstelling leiden. Dit uit zich in spanningen en onbegrip en het voortijdig stoppen van een instroomtraject.
Belasting en werkdruk
Langdurige begeleiding is een goed plan, maar hoe realiseer je dit, nu steeds meer organisaties zuchten onder werkdruk. Ik hoor wel eens dat het aantal leerlingen bijna groter is dan het aantal begeleiders. Hierin klinkt door dat er op de werkvloer weinig ruimte is voor het uitvoeren van mooie plannen. De rek is er bijna uit, extra tijd voor een begeleidingsprogramma is er vrijwel niet.
In de opzet van dit begeleidingsprogramma is rekening gehouden met de hoge werkdruk en de geringe tijd die er vaak is voor nieuwe ontwikkelingen. Symion biedt dit programma digitaal (e-learning) en gefaseerd aan. Het vraagt ongeveer een uur investeren per week. Wekelijks ontvangt de begeleider van de statushouder een nieuwe module. Het gehele programma heeft een doorlooptijd van ruim een half jaar. De eerste module is de voorbereiding op het begeleiden van een statushouder.
Elk deel bestaat uit inleiding, informatie, soms een opdracht, reflectie vragen en tips over de samenwerking tussen de begeleider, statushouder en de teamleden. Om een maximaal rendement van de opleiding te realiseren, houden we minimaal vier coachgesprekken van een uur, via skype of een whatsapp video gesprek. Daarnaast dragen extra coaching of teambijeenkomsten bij aan een nog sterker leereffect.
In theoretisch perspectief
Het programma is gebaseerd op de 4 dimensies van Hofstede
- Hiërarchie – ongelijkheid in macht
- Ik/wij – individu en collectief
- Man/vrouw – masculiniteit/femininiteit
- Wat anders is, is gevaarlijk – mijden van onzekerheden
Deze vier dimensies maken het mogelijk om wereldwijd culturele verschillen te benoemen. Daarmee maak je de verschillen in denken, voelen en handelen bespreekbaar zonder er waarden aan toe te kennen. Deze dimensies worden niet expliciet benoemd maar komen in de verschillende delen terug. Het programma werkt aan bewustwording en leren. Daarnaast draagt het bij aan een duurzaam leerproces voor alle betrokkenen. De begeleiders hebben met dit programma veel kennis en ervaring op gedaan waardoor zij in staat zijn om ook volgende statushouders te begeleiden.
Meer weten, kijk op de site www.Symion.nl of mail naar Marrie@symion.nl
Marrie Stoffer