De Baas
De term ‘de baas’ roept bij velen allerlei associaties op. Van “een hond heeft een baas” tot “ik ben eigen baas” en alles wat daar tussen zit. De term ‘de baas’ lijkt enigszins uit het taalgebruik te verdwijnen vanwege negatieve gedachten die de term op kan roepen. De baas wordt in verband gebracht met een bepaalde directe wijze van leiding geven, een regime van afdwingen en van het uitoefenen van macht om zaken gedaan te krijgen.
De ‘oude baas’ staat bekend als een leider die van boven af zijn wil oplegt, als iemand die bepaalt hoe het een en ander dient te worden uitgevoerd en als iemand die weinig ruimte laat voor andere gedachten en andere aanpak. Het beeld wat velen op het netvlies hebben van ‘de baas’ is gerelateerd aan het beeld van een bullebak, de autocraat, een sigaar rokende en alles bepalende directeur die van achter zijn bureau zijn bevelen de organisatie in slingert. Die mensen om zich heen heeft verzameld die als marionetten knikken en dansen wanneer de situatie daarom vraagt. Een omgeving van mensen die met knikkende knieën op zoek zijn naar een goede beoordeling van ‘de baas’. Een tijd waarin interventies meer gericht waren tegen anderen, dan samen met anderen.
De tijd van ‘de oude baas’ ligt zo goed als achter ons. Na jaren aandacht te hebben gegeven aan nieuwe vormen van leiderschap, een tijd waarin omgeving, medewerkers en klanten mondiger zijn geworden, is er meer ruimte voor zelfstandigheid, eigen verantwoordelijkheid en eigen invulling van functies.
Er heeft een verschuiving plaats gevonden waarin meer overleg en meer samenwerking tot nieuwe resultaten leiden. Medewerkers kunnen met een bepaalde mate van zelfstandigheid besluiten nemen over de wijze van uitvoering van het eigen werk. Dat schept ruimte voor eigen initiatieven en eigen verantwoordelijkheden, maar vraagt ook meer van mensen. Zowel voor ‘de baas’ als voor zijn medewerkers.
Semantiek
Is de betekenis van ‘de baas’ veranderd?
Mogelijk vanuit de eerder genoemde negatieve associaties met de term ‘baas’ zou het misschien beter zijn om een andere term te geven aan diegene die de algehele leiding heeft over bedrijven en organisaties. Een nieuwe term waarin opgesloten zit dat een nieuw tijdperk van leiderschap is doorgebroken.
Aan de andere kant is het zo dat in de achterliggende betekenis van de term ‘de baas’ niets is veranderd. De visie op leiderschap, de houding, insteek en het gedrag van ‘de nieuwe baas’ is veranderd, maar de leider is en blijft ook in deze tijd nog steeds de baas.
De nieuwe baas
De nieuwe baas onderscheidt zich niet alleen door veranderd gedrag of door een andere kijk op mens en organisatie. De nieuwe baas heeft een visie ontwikkeld waarin mens en organisatie in samenwerking elkaar versterken. De ontwikkelingen van de organisaties zijn direct gerelateerd aan de ontwikkeling van de mensen die de organisatie vorm geven. De nieuwe baas heeft een meer dimensionele kijk waarbij hij zich bekwaamd heeft op meerdere belangrijke facetten van de ontwikkeling van de organisatie.
Vier van de in deze tijd belangrijke facetten zijn:
- Marktgericht leiderschap
Flexibiliteit in groei en ontwikkeling - Mensgericht leiderschap
Mensen doen waar ze goed in zijn! - Resultaatgericht leiderschap
Het nieuwe efficiënt samenwerken - Performancegericht leiderschap
Excellent presteren van de gehele organisatie
De nieuwe baas is actief in een omgeving waarin de aandacht voor bovengenoemde facetten ervoor zorgen alle stakeholders de aandacht en waardering krijgen die zij nodig hebben. De nieuwe baas geeft vertrouwen en krijgt vertrouwen, geeft medewerkers de ruimte en heeft zelf de ruimte om zich bezig te houden met de noodzakelijke groei en ontwikkeling, van hemzelf en van de gehele organisatie.
De nieuwe baas zorgt voor betrokkenheid, voor samenwerking en stuurt op talenten en competenties.
De hedendaagse praktijk laat zien dat ‘nieuwe baas’ de bereidheid heeft zichzelf te ontwikkelen op alle vier genoemde gebieden. Heeft ‘de nieuwe baas’ van nature al meer ruimte voor een bredere kijk en visie, de praktijk toont aan dat de meesten zich kunnen versterken door te groeien op die gebieden waarop ze tot op heden minder thuis zijn.
Ben jij de nieuwe baas?