Waarom we spanning nodig hebben om te groeien!
In onze moderne maatschappij wordt stress overwegend negatief benaderd. We zien het als iets dat we moeten vermijden, een bedreiging voor ons welzijn. Misschien zien we stress momenteel in het verkeerde licht. Deze biologische reactie, die we zo graag willen vermijden, is juist essentieel voor onze groei en ontwikkeling.
Stress is in werkelijkheid ons ingebouwde systeem voor vooruitgang. Het is de natuurlijke reactie van ons lichaam die ons aanzet tot actie, die ons doet bewegen wanneer stilstand zou betekenen dat we achteruitgaan. Zonder stress zouden we nooit de prikkel voelen om onszelf te overtreffen, om nieuwe uitdagingen aan te gaan, om te groeien als mens.
Biologisch gezien is stress een verfijnd overlevingsmechanisme. Het zorgt ervoor dat ons lichaam alerter wordt, dat onze spieren klaarstaan voor actie, dat onze geest scherp en gefocust is. Dit maakt het de motor die ons voortstuwt naar nieuwe mogelijkheden en ervaringen.
De echte uitdaging ligt niet in het vermijden van stress, maar in het beheersen van wat erna komt: de ontspanning. Hier schiet onze gehaaste maatschappij vaak tekort. We leven in een voortdurende staat van alertheid, zonder de tijd te nemen om werkelijk tot rust te komen. We stapelen stressmoment op stressmoment, zonder de natuurlijke cyclus van spanning en ontspanning te respecteren. De mens is niet gebouwd om constant aan te staan, om van werk via huis naar sport met vrienden door te gaan zonder één moment rust.
Neem dit sporten als voorbeeld. Wanneer je sport, breng je je lichaam bewust onder stress. Je hartslag schiet omhoog, je spieren worden uitgedaagd, je lichaam wordt geprikkeld om beter te presteren. Dit is lichamelijke stress in zijn puurste vorm – stress die je jezelf oplegt om iets voor elkaar te krijgen.
Het belangrijkste gebeurt erna. Wanneer je stopt met sporten, zakt je hartslag. Je komt tot rust. Hier vindt supercompensatie plaats: je lichaam past zich aan aan de stress die het heeft ondervonden. Het wordt sterker, fitter, veerkrachtiger dan het was voor de inspanning. Maar dit kan het enkel bereiken met de juiste rust, je zou kunnen stellen dat je juist sterker wordt buiten de sportschool.
Dit principe geldt niet alleen voor lichamelijke activiteit, maar voor alle vormen van groei in ons leven. Intellectuele uitdagingen, emotionele spanningen, sociale druk – allemaal vormen van stress die, wanneer gevolgd door adequate rust en herstel, ons sterker maken dan voorheen.
Dit heeft directe gevolgen voor de werkplek. Werknemers die niet leren herstellen na stressvolle periodes, raken uitgeput en vallen uit. Werkgevers die dit negeren, zien hun ziekteverzuim stijgen en productiviteit dalen. En dan hebben we het nog niet eens over het werkgeluk. Het beheersen van de stress-herstel cyclus is daarom een cruciale vaardigheid geworden – zowel voor individuen als organisaties.
Veel bedrijven investeren nu in externe expertise om werknemers te leren omgaan met werkstress. Dit is geen luxe, maar een zakelijke noodzaak. De kosten van stresstrainingen en preventieve programma’s zijn minimaal vergeleken met de kosten van langdurig ziekteverzuim, vervanging van personeel en verlies aan productiviteit.
De sleutel tot een gezond leven ligt niet in het elimineren van stress, maar in het cultiveren van bewuste ontspanning. Een cruciaal onderdeel van preventieve gezondheidszorg is het respecteren van de natuurlijke ritmes van ons lichaam en om ruimte te maken voor echte ontspanning na periodes van intensiteit.
Nadenken over het cultiveren van ontspanning binnen jouw organisatie? Ik kom er graag eens met je over praten.