Duurzame inzetbaarheid, Fitheid

Waarom vakantie nemen essentieel is voor de gezondheid en het welzijn

Geplaatst op door Roderik Stoffels
22
jul

Vakantie nemen is niet zomaar ontspanning – het is een wetenschappelijk onderbouwd herstelmechanisme voor lichaam en geest. Onderzoek toont aan dat zelfs korte vakanties van 4-5 dagen al leiden tot verbeteringen in stressniveaus, stemming en slaapkwaliteit (1,2). Toch verdwijnen de positieve effecten vaak snel na terugkeer naar het werk, tenzij er bewust wordt gekozen voor herstellende activiteiten.

Dit doet vermoeden dat wat men doet tijdens de vakantie er toe doet. Actieve vakanties, zoals wandelen, fietsen of andere sportieve programma’s, verbeteren logischerwijs ook de cardiovasculaire gezondheid (9). Vermijd passieve vakanties waarin je vooral stilzit of, nog erger, werkt: deze dragen weinig bij aan je herstel of stemming (5). De psychologische ontkoppeling, dus geen werkmails of deadlines, is essentieel voor duurzaam herstel tijdens de vakantie (10).

Ook de duur van de vakantie doet ertoe. Vakanties van ongeveer 12 dagen leiden tot meer slaap, fysieke activiteit en minder zittend gedrag (6). Langere vakanties van drie weken, bijvoorbeeld wandelvakanties op middelhoge hoogten, geven zelfs aanhoudende verbeteringen op het gebied van metabole gezondheid en algemeen welbevinden (8,11).

De omgeving speelt dus een rol: natuur of rustige buitenlocaties bevorderen herstel beter dan drukke stedelijke omgevingen. Bovendien wijst langetermijnonderzoek uit dat regelmatige vakanties (minimaal jaarlijks) het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verminderen (7).

Dus kies bewust voor actieve, ontspannende vakanties in een natuurlijke of stimulerende omgeving, neem voldoende tijd (liefst 1–2 weken) en verbreek de band met werk. Zo investeer je in je gezondheid, productiviteit en geluk – met bewezen effecten die verder reiken dan de vakantieweek zelf. Aan een ieder dus de vraag, hoe zorgt u voor voldoende ontspanning deze zomer in het drukke (ondernemers)leven?

Bronnen en naslagwerk:

  1. Blank, C., Ranta, D., & Vogt, L. (2018). Short vacation improves stress-level and well-being in German-speaking middle-managers—A randomized controlled trial. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(1), 130.
  2. de Bloom, J., Geurts, S. A. E., & Kompier, M. A. J. (2010). Effects of vacation from work on health and well-being: Lots of fun, quickly gone. Work & Stress, 24(2), 196–216.
  3. de Bloom, J., Kompier, M., Geurts, S., De Weerth, C., Taris, T., & Sonnentag, S. (2009). Do we recover from vacation? Meta-analysis of vacation effects on health and well-being. Journal of Occupational Health, 51(1), 13–25.
  4. de Bloom, J., Radstaak, M., & Geurts, S. (2012). Vacation effects on behaviour, cognition and emotions of compulsive workers: A longitudinal study with daily measurements. Stress and Health, 28(4), 305–317.
  5. de Bloom, J., Geurts, S., Taris, T., Sonnentag, S., de Weerth, C., & Kompier, M. (2011). How does a vacation from work affect employee health and well-being? Psychology & Health, 26(12), 1606–1622.
  6. Ferguson, T., To, Q. G., & Catenacci, V. A. (2023). How do 24-h movement behaviours change during and after vacation? A cohort study. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 20, 33.
  7. Gump, B. B., & Matthews, K. A. (2000). Are vacations good for your health? The 9-year mortality experience after the Multiple Risk Factor Intervention Trial. Psychosomatic Medicine, 62(5), 608–612.
  8. Greie, S., Humpeler, E., Faulhaber, M., & Menz, V. (2006). Improvement of metabolic syndrome markers through altitude-specific hiking vacations. Journal of Endocrinological Investigation, 29(7), 556–560.
  9. Neumayr, G., Hoertnagl, H., Pfister, R., & Koller, A. (2018). Effects of a one-week vacation with various activity programs on cardiovascular parameters. The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 58(3), 275–281.
  10. Sonnentag, S., & Fritz, C. (2007). The recovery experience questionnaire: Development and validation of a measure for assessing recuperation and unwinding from work. Journal of Occupational Health Psychology, 12(3), 204–221.
  11. Strauss-Blasche, G., Ekmekcioglu, C., & Marktl, W. (2004). Vacation at moderate and low altitude improves perceived health in individuals with metabolic syndrome. Journal of Travel Medicine, 11(5), 300–304.
  12. Ulrich, R. S. (1984). View through a window may influence recovery from surgery. Science, 224(4647), 420–421.
Roderik Stoffels